VINKEN OVER FALSTERBO

Het dorpje Falsterbo is het punt van Zweden waar in het najaar zo’n 3 miljoen vogels oversteken naar Denemarken op weg naar hun winterverblijf in West-Europa en Afrika. Op 1 oktober van dit jaar waagden in onze aanwezigheid onder meer 150.800 vinken en kepen de stap. Een spectaculair gezicht. De vogels vlogen links en rechts om onze oren, vastberaden om de 25 kilometer over zee tegen de wind in te overbruggen. De lucht was vervuld met de djuups en de keeeps van passerende vinken en kepen.
Is van een aantal soorten de roep nog wel te herleiden tot de zang, zoals bij de Mus en de Kwikstaart, bij de Vink (Fringilla coelebs) is de relatie ver weg. Toch is ze kenmerkend genoeg om trektellers de gelegenheid te geven ze te herkennen.
Als je al die vogels bijna broederlijk met elkaar ziet optrekken, kun je je bijna niet voorstellen dat ze elkaar eerder het jaar van hun terrein afjoegen.
Bij de Vink is de zang muzikaal prima reproduceerbaar. Toch maken componisten er zelden gebruik van. Bij Olivier Messiaen moet hij natuurlijk wel voorkomen. Dat is onder meer het geval in Un vitrail et des oiseaux, waar hij direct al via de xylofoon te herkennen valt.
Aan Messiaen moesten we daar op Falsterbo dan ook niet denken. Wel aan het Opzij, opzij, opzij van Herman van Veen.

Foto: Vink

Literatuur: Lennart Karlsson, e.a. Wings over Falsterbo

BONT OF ZWART?

In het 16e eeuwse Napolitaanse liefdeslied Tu sai che la cornacchia verwijt een man een vrouw dat ze hem aan het lijntje houdt. ‘Mooie woorden, maar waardeloze beloftes’ en ’Je weet dat een kraai (cornacchia) de gewoonte heeft om alleen maar caw caw te zingen. Jij, wrede vrouw, doet niet meer dan dat’. Deze vergelijking doet de kraai onrecht. Hij kan zijn hele leven op zijn partner rekenen. Er zijn ook aanwijzingen dat de onwelluidende zang van de kraai meer inhoud heeft dan de dichter aangeeft.
Wie denkt dat het in het lied gaat om onze Zwarte Kraai (Corvus corone) heeft het mis. Die komt in Italië nauwelijks voor. Bedoeld is hoogstwaarschijnlijk de Bonte Kraai (Corvus cornix). Die is daar, zoals italiëgangers kunnen constateren, algemeen. Bouw, grootte, gedrag, zang en habitat zijn hetzelfde, maar het kleed van de Bonte Kraai bevat ook grijze delen. Tot voor een paar tientallen jaren kon je hem nog ‘s winters in het noorden van ons land aantreffen, nu wordt hij nauwelijks nog gemeld op waarnemingssites.

De kraai die we kochten in de museumwinkel bij het Hans Christian Andersenmuseum in Odense is terecht bont. Ook in Denemarken is de Bonte Kraai de gangbare soort. Hij speelt bijvoorbeeld een rol in het sprookje de Sneeuwkoningin. Tekenaars die bij het sprookje de Zwarte Kraai afbeelden zitten dus fout.
Waarschijnlijk evenmin zwart zal de kraai zijn die verklankt wordt in de Crow Song van de groep Galaxee uit Noorwegen. Ook daar is de Bonte Kraai algemeen. Of ze misschien toch door de zwarte vorm zijn geïnspireerd weten we niet. De cd-hoes toont alleen een silhouet.