woensdag 11 september 2019

GOOD MORNING, GOOD MORNING

Het plot van de film Yesterday (2019) van regisseur Danny Boyle is tamelijk curieus. Door een natuurverschijnsel verdwijnen alle sporen van de Beatles op aarde. Niemand kent de groep nog, zelfs Google niet.  Een tweederangs liedjeszanger blijft van dit collectieve geheugenverlies verschoond en kan zonder problemen Beatle-nummers als eigen werk in zijn repertoire opnemen. Hij oogst daarmee groot succes. Ik vertel niet hoe deze aardige film afloopt, alleen dat bij mij direct de vraag opdoemde of de Beatles ook vogelgeluiden in hun nummers hebben verwerkt. Gelukkig lukte het mij wél om de Beatles te googlen en zo stuitte ik op Henrik Brumm, onderzoeker bij het Max Planck Instituut voor Ornithologie in Duitsland. Hij heeft de moeite genomen om alle Beatlenummers op dit het betrokken aspect te screenen en zijn bevindingen in een muziektijdschrift te presenteren. Hij constateert dat de Beatles veel dierengeluiden in hun muziek gebruikten, Hij vond vogelzang op vier plaatsen. Het meest duidelijk is de merel in Blackbird.  Paul MacCartney schreef het in de tijd van de burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten. Hij wilde zwarte vrouwen een hart onder de riem steken. ‘Take these broken wings en learn to fly’. Het gaat dus niet om de vogel. De verwerking van de merelzang in dit protestlied moest het effect daarvan versterken. Of dit echt zo heeft gewerkt is niet erg waarschijnlijk, immers onze Eurasische merel is niet algemeen in de VS en wat men daar als Blackbird aanmerkt zingt anders dan de onze. Het tweede voorbeeld is minder pregnant. In Cry Baby Cry ook van het witte album hoor je op 1’13’’ te midden van wat onbestemde geluiden, heel kort en zacht een merelfrase.  Hiermee verwijst de groep naar een bekend Engels kinderliedje Sing a Song of Sixpence waarin de merel een prominente rol speelt. Deze functie van vogelzang is nog niet eerder in deze blog aan bod gekomen. Hoewel componisten graag composities van voorgangers gebruiken is er toch zelden sprake van een echte verwijzing, meestal gaat het om de bewerking van een compleet nummer waaruit men nu eenmaal de daarin voorkomende vogelzang niet zomaar kon weglaten. Een mooie verwijzing in de klassieke muziek komt voor in de Symphonie Fantastique van Berlioz, deel III ‘Scène op het land’ (1830). Berlioz citeert daar op ongeveer 6’20’’ het fragmentje (zonder de koekoek overigens) met de nachtegaal, de kwartel en de koekoek uit deel 2 ‘Scene am Bach’ uit de Pastorale symfonie van Beethoven. Met het citaat uitte hij zijn bewondering voor Beethoven. Tenslotte nog de twee overige vondsten van Henrik Brumm. Op het eind van Good Morning Good Morning geeft een vink heel kort kleur aan de ochtend. En in de versie voor het Wereld Natuurfonds van Across the Universe op het album No one’s gonna Change Our World hoor je aan het begin een zwaar bewerkte koolmees en een eveneens nauwelijks herkenbare maar wel bedoelde nachtegaal. Aardig is het geklap van vleugels op het eind. Allemaal verwijzingen naar de bestemming van dit liefdadigheidsalbum. Een rol die vogels natuurlijk graag op zich nemen. 
Henrik Brumm: Biomusic and Popular Culture: The Use of Animal Sounds in the music of the Beatles. Journal of Popular Music Studies, Volume 24, Issue 1, Pages 25-38
 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten