ALS DE KRAANVOGELS OVERVLIEGEN

Het is weer trektijd voor de Kraanvogels (Grus grus). Ze trekken met duizenden vanuit hun overwinteringplaatsen in Zuid-Europa en Noord-Afrika naar hun broedplekken in het noorden en oosten van Europa. Een klein deel daarvan trekt over oostelijk Nederland. Daarvan blijven er weer een paar hier om te broeden. Er is mij één muziekstuk bekend waarin de Kraanvogel (Grus grus) te horen is: de kraanvogelscene uit Kuolema van de Finse componist Sibelius (1865-1957). Een jonge man ziet in een droom hoe een kraanvogel een baby bij hem en zijn geliefde neerlegt terwijl ze liggen te slapen onder een boom. De roep van de kraanvogels wordt een aantal malen verklankt door twee klarinetten (op 1.31). Het is de moeite waard om ook de andere delen van Kuolema te beluisteren. Zo maakt onder andere de bekende Valse Triste er deel van uit.
Vaak omhoogkijken dus, het is voorbij voor je het weet.

Foto: Kraanvogels bij het Lac du Der (Fr)

LIJSTERS OP DREEF

Zo af en toe was er al een te horen, maar vanmorgen leek het alsof alle lijsters uit de wijk de afspraak hadden om het voorjaar gezamenlijk muzikaal in te zetten. Mij leverde dat weer een idee op voor een nieuw bericht. De Zanglijster (Turdus philomelos) mag namelijk over zijn rol in de muziek niet klagen. Zo zit hij bijvoorbeeld stevig in Messiaens Livre d’orgue waar hij in het deel Chants d’oiseaux voor het eerst direct na de Merel en de Nachtegaal is te horen (van 0,46-0,45). Maar luister daarvoor eerst naar Pink Floyd waar de lijster de luisteraar moet vergezellen op een trip naar Cirrus Minor of naar End of the Season van de Kinks. (Summer birds aren’t singing since you went away). In beide songs is een opname van een Zanglijster verwerkt. Als je deze hebt beluisterd is hij daarna bij Messiaen gemakkelijker te herkennen.

Foto: Zanglijster

WINTERKONING OF GOUDHAAN

Het Winterkoninkje (Troglodytes troglodytes) is in deze blog al eerder als volhardende winterzanger ter sprake gekomen. Zijn zang is gemakkelijk te herkennen. Luid en snel. De strofen zijn niet steeds even lang zijn en verlopen ook niet altijd op dezelfde manier. Hij varieert in de volgorde van zijn trillers en rollers.
Uiteraard ontbreekt de Winterkoning niet in het oeuvre van Olivier Messiaen. We horen hem onder meer een paar keer zeer kort in Le Reveil des Oiseaux. Wat langer treedt hij op in zijn Catalogue des Oiseaux waarbij twee keer in La Bouscarle (Cetti’s zanger).  In Le Loriot (Wielewaal) hoor je hem drie keer waarvan de laatste keer net voor de afsluitende Wielewaal.
Een aardig voorbeeld van inspiratie door een Winterkoning is de Wren Polka voor piccolo en orkest van de Franse componist Eugene Damaré (1840-1919). Vreemd is wel dat de Franse titel Le Roitelet is. Dat suggereert dat Damaré aan een Goudhaantje (Regulus regulus) gedacht moet hebben. Dan moet hij wel goede oren gehad hebben want de zang van die vogel is erg hoog en niet zo explosief hard als dat van een Winterkoning, maar enige gelijkenis tussen de zang van beide vogels kan niet ontkend worden.
De aanduiding roitelet ('koninkje') wordt in Frankrijk vaak als bijnaam voor de Winterkoning gebruikt, daarom durven we Wren Polka rustig te vertalen met Winterkoning Polka 

foto: Winterkoning

EEN KRUIWAGEN IN DE TUIN

Vanmorgen: de eerste zingende Heggenmus (Prunella modularis) in de tuin. Hoog in de Viburnum. Een kort hoog liedje, vaak vergeleken met een piepende kruiwagen. Maar waar kun je die nog horen? Misschien bij Boer zoekt Vrouw? Helaas is mij geen enkele compositie bekend, klassiek noch pop, waarin de Heggenmus geciteerd wordt. Zelfs Olivier Messiaen, die toch zo'n beetje alle West-Europese zangvogels heeft behandeld, heeft hem niet de moeite van het citeren waard gevonden. Wel de Alpenheggenmus, maar die zingt heel anders.

foto: Heggenmus