Het Hulsthorsterzand is een gevarieerd landschap met heidevelden, zandverstuivingen, naald- en gemengde bossen. Sta je daar ergens op een mooie dag in maart zoals ik onlangs en sluit je je ogen dan heb je grote kans om boomleeuweriken te horen zingen. Misschien hoor je de vluchtroepjes van een groep langstrekkende vinken. Verderop levert de A28 samen met de wind een constante ruis op. Altijd zullen wel een paar wandelaars op afstand duidelijk hoorbaar converseren. Blaft daar niet een verre hond? Op deze manier wordt je een tweede, maar nu geheel auditief landschap, gewaar. Een soundscape zoals zo’n landschap in muziekkringen wordt genoemd. Je zou ook zelf een soundscape kunnen creëren met natuurgeluiden aangevuld met geluiden gemaakt met muziekinstrumenten of elektronica. Die kan vastgelegd worden om later als een imaginaire soundscape in een hele andere omgeving gepresenteerd te worden, bijvoorbeeld in de bioscoop of je slaapkamer. Belangrijk is dat je het gevoel hebt er middenin te zitten, dat je erin rond zou kunnen wandelen. Dit onderscheidt de soundscape van bijvoorbeeld new-age muziek waarin ook vaak natuurgeluiden verwerkt worden. Het is het verschil tussen het fysieke Hulsthorsterzand en een schilderij daarvan.
Voor deze blog zijn we natuurlijk geïnteresseerd in gecreëerde soundscapes waarin muziek én vogels te horen zijn. Een erg mooi voorbeeld met een vogel die we niet eerder behandelden is The Black Woodpecker van de Iranese componist Porya Hatami (geb. 1981), een stuk van 18 minuten uit 2012. Stel je een bergachtig landschap voor waarin Hatami omhoog wandelt. De wind raast door de boomtoppen. In de verte hoort hij klokken luiden. Op ongeveer 4:00 dienen de eerste zwarte spechten zich aan met hun geklop en later met hun vluchtroepen. Op zo’n 9 minuten de eerste duidelijke voorjaarsroepen, vanaf 12:00 komt ook ergens muziek vandaan. Op 15:30 lijkt het of je Hatami zelf hoort lopen. Misschien moet je vóór het beluisteren van het stuk even naar de site van de Vogelbescherming voor informatie over de Zwarte Specht (Dryocopus martius). Daar kun je ook de verschillende geluiden die hij maakt leren herkennen.
En dan op naar het bos voor een soundscape met of zonder specht.
