Afgelopen zaterdag stond in de Volkskrant een vraaggesprek met componist Yann Tiersen, die vooral bekend werd door de soundtrack van de film Amélie. Hij had in zijn nieuwe album All zelfgemaakte natuuropnames verwerkt. Zo kon je in het nummer Aon het gehuil van wolven horen. Dat maakte, zo zei hij, ‘de muziek meer persoonlijk’. Bij het componeren van de muziek hielpen de opnames hem om terug te gaan naar dat ‘ene authentieke moment’ waarop hij de wolven hoorde. Dit argument voor het verwerken van natuurgeluiden in een compositie had ik nog niet eerder gehoord. Ik vroeg mij af of er een equivalent bestond met de zang van vogels. Naar mijn mening komt het derde pianoconcert van de Hongaarse componist Bela Bartok (1981-1945) aardig in de goede richting. Bartok was in 1940 naar Amerika gevlucht voor de nazi’s die zijn muziek ‘entartet’ vonden. Daar had hij in het begin weinig succes, hij kwam in financiële moeilijkheden en werd ook nog ziek. In 1943 kreeg hij toch nog een lucratieve opdracht en knapte ook wat op. Hij bracht de daaropvolgende winter en voorjaar door in een kuuroord in North-Carolina. Een relatief gelukkige tijd waarin hij het pianoconcert schreef. Op 22 april 1944 schrijft hij aan zijn zoon Peter: ‘De lente is onmiskenbaar gearriveerd …. De vogels worden door de lente bedwelmd en zetten concerten in zoals ik nooit eerder hoorde.
De
bedenkt meer en meer variaties.’ Bartok doelde op de zang van de Roodflanktowhee (Pipilo erythrophtalmus) die lijkt te zingen 'drink-your-tea-e-e-e'. In het tweede deel van het pianoconcert is deze melodie meermalen te horen. Ook andere vogels komen voor, maar minder herkenbaar.
Op deze manier maakte Bartok zijn eigen muzikaal plakboek met herinneringen. Hij zou er niet veel meer maken, 18 maanden later overleed hij.
Afb. Roodflanktowhee, Bryant Park, New York
Literatuur Peter Bartok: My Father
Geen opmerkingen:
Een reactie posten