In de wals Dorfschwalben aus Österreich van Josef Strauss (1827-1870) hoor je in alle uitvoeringen op dezelfde plekken iets wat lijkt op vogelzang. Op video’s zie je, als de camera daarop inzoomt, een solist op een vogelfluitje blazen. Dit wijst erop dat Strauss er op stond dat het geluid van de Dorfschwalben deel uit maakte van zijn compositie. De vraag is welke zwaluw? Drie soorten komen in aanmerking: de Boerenzwaluw (Hirundo rustica), de Huiszwaluw (Delichon urbica) en de Gierzwaluw (Apus apus). Je kunt ze alle drie in Europese dorpen aantreffen. Menigmaal zagen wij, zittend op een terras in Duitsland, Italie, Spanje of Portugal Huiszwaluwen af en aan vliegen naar, onder dakoverstekken aangelegde, nesten. Troepen Gierzwaluwen vlogen rond de kerktoren of Boerenzwaluwen scheerden over het wegdek. Soms zag je alle drie de soorten tegelijk. De naam Dorfschwalbe zal men niet in moderne vogelgidsen tegenkomen. Toch zijn er aanwijzingen dat Strauss de Boerenzwaluw in het stuk wilde laten optreden. Op de eerste plaats is daar de partituur. Daarin zie je aparte regels met de aanduiding Vogel.
Bij exact naspelen, wat overigens niet in alle uitvoeringen gebeurt, kom je toch op het tamelijk melodieuze wiet-wiet al of niet met tremolo van de Boerenzwaluw. Het geluid van Huiszwaluwen is meer tjirpend. Het monotone schrille gieren van de Gierzwaluw is niet te herkennen in de wals. Daarbij komt ook nog dat in publicaties uit de negentiende eeuw, de wals dateert van 1865, de bijnaam Dorfschwalbe altijd aan de Boerenzwaluw hangt. De Huiszwaluw wordt beschreven met de naam Mehlschwalbe.
Er zijn nog boeren- en huiszwaluwen in het land, met wat geluk je kunt buiten misschien de geluiden checken.
Foto: Boerenzwaluw
Geen opmerkingen:
Een reactie posten